Waarom stijgt de hypotheekrente wel, maar de spaarrente niet?
In de uitzending van 10 oktober 2023 besteedt Radar aandacht aan de spaarrentes. De hypotheekrente stijgt in het afgelopen jaar hard, terwijl de spaarrente aan de lage kant blijft. Hoe kan dit? Radar zoekt uit waar de rentecijfers vandaan komen en waarom jij niet opeens een paar procent meer rente krijgt over je spaargeld.
Waarom stijgt de rente eigenlijk?
In tijden van inflatie wordt de rente vaak verhoogd door centrale banken. Dit omdat geld lenen zo minder aantrekkelijk wordt, waardoor er minder vraag komt naar bepaalde producten en de prijzen dus ook minder hard stijgen. Dat brengt de inflatie weer naar beneden.
Stijging hypotheekrente, spaarrente blijft achter
Zo'n stijging van de rente is vaak meteen terug te zien bij hypotheken. Jarenlang was de hypotheekrente erg laag, omdat de inflatie onder controle was. Toen we te maken kregen met hogere inflatie, ging de hypotheekrente omhoog. Van iets meer dan 1 procent gemiddeld in 2021, tot ruim 4 procent gemiddeld in 2022, zo blijkt uit cijfers van De Hypotheker.
De spaarrente kent niet zo’n explosieve stijging. Verre van, zelfs. De grote Nederlandse banken noteerden in juli 2023 een spaarrente van maximaal 1,5 procent, waardoor sparen voorlopig nauwelijks aantrekkelijker is geworden.
Waarom stijgt de spaarrente niet mee?
Eén van de redenen voor de lage spaarrente, is juist die lage hypotheekrente van de afgelopen jaren. “Daardoor verdienen de banken nu heel weinig aan de leningen die ze toen hebben afgesloten”, zegt econoom Paul Schenderling tegen Radar. “Omdat de banken relatief lage inkomsten hebben, wordt de spaarrente niet direct verhoogd.” Als ze dat doen, moeten ze immers rente uitkeren aan al hun spaarders en dat kost veel geld. Volgens de econoom kunnen banken pas op termijn meer rente uitkeren aan spaarders.
Schenderling legt uit waarom de hypotheekrente dan wèl zo snel is gestegen. “Als een bank de hypotheekrente verhoogt, dan hebben alleen mensen die een nieuwe hypotheek willen daar last van. Heb je al een contract? Dan merk je er niets van.” Het gaat dus slechts om een selecte groep en niet om alle klanten van een bank.
Bank moet kas spekken
Radar belde ook met De Nederlandsche Bank (DNB). In een verklaring bevestigt DNB het argument van Schenderling. “Doordat banken alleen op nieuwe, of op variabele leningen de hogere rentes ontvangen, werkt een rentestijging slechts gedeeltelijk door op de inkomsten van banken. Een hogere spaarrente heeft dan weer direct invloed op (bijna) alle spaartegoeden en daarmee op de financieringskosten van banken.”
Dit kan ervoor zorgen dat de uitgaven van de bank opeens veel groter worden dan de inkomsten. Om dit te voorkomen moet de bank de scheve groei stimuleren. “De rente op nieuwe leningen moet sneller stijgen dan de rente op (bijna alle) spaartegoeden”, aldus de DNB. “Zo houdt een bank een veilige marge.”
Wanneer wordt de spaarrente dan wel verhoogd?
Banken moeten dus eerst zelf meer geld in kas hebben voordat zij spaarders weer meer rente kunnen uitkeren. Hoelang gaat dit ongeveer duren? Dat is niet te zeggen, geeft Schenderling aan. “Vaak zie je dat zo’n proces jaren duurt, omdat de productie van goederen niet in één dag zichtbaar verminderd. Het kan bijvoorbeeld ook nog jaren duren voor de hypotheekrente weer afneemt. Dat is helaas onzeker."
Reacties banken
Radar heeft de drie grote banken om een reactie gevraagd over de totstandkoming van de spaarrente en waarom die achterblijft op de rente van de ECB. Deze reactie lees je hier.
Wil je op de hoogte blijven van het laatste nieuws rondom sparen? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief.
Bronnen: Paul Schenderling, De Nederlandsche Bank, RTL Nieuws, Trouw, De Hypotheker, YouTube, Geld.nl, Krediet.nl, Moneywise.